Όπως σας έχουμε ξαναγράψει στο skalistiri.news βασικός μας στόχος από την αρχή δημιουργίας μας ήταν, είναι και θα είναι η προβολή και ανάδειξη της τοπικής ιστορίας αλλά και των ανθρώπων των τεχνών, του πολιτισμού και όλων αυτών γενικότερα που αγαπούν την ιστορία.
Στο skalistiri.news ξεκινήσαμε μια προσπάθεια ανάδειξης του 1821 τόσο στην Ηλεία όσο και στην Ελλάδα γενικότερα.
Με εκτενή αφιερώματα τόσο για τους τοπικούς ήρωες, οπλαρχηγούς και αγωνιστές όσο και με αφιερώματα για την Ελληνική Επανάσταση και εκτός Ηλείας. ‘Αλλωστε είναι τόσο μεγάλος ο πλούτος των γνώσεων για το 1821 που δεν θα μπορούσαμε να περιοριστούμε μόνο στην Ηλεία.
Η Ηλεία όμως είναι ο τόπος που γεννηθήκαμε και ζούμε και σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η δημιουργία της ιστορικής μας σελίδας «Χαράλαμπος Βιλάετης» στο Facebook με την αντίστοιχη ομάδα φίλων μας.
Σιγά σιγά η σελίδα μας «μεγαλώνει» αφού καθημερινά ολοένα και περισσότερα φίλοι που αγαπούν το 1821 αλλά και απλοί άνθρωποι αγκαλιάζουν αυτή μας την προσπάθεια.
Σήμερα θα αφιερώσουμε τις παρακάτω γραμμές σε δυο Ηλείους αγνούς αγωνιστές του 1821 τον Καπετάν Μπόμπα και τον Καπετάν Βερβίτα.
Το παρακάτω πολύ ενδιαφέρον ιστορικό ντοκουμέντο είναι από τον πολύ καλό μας φίλο και βασικό μέλος της ιστορικής μας σελίδας “Χαράλαμπος Βιλαέτης” Φώτη Βερβίτα από το Κούμανι Αρχαίας Ολυμπίας.
Επιμέλεια:
Φώτης Βερβίτας – Βασικό μέλος της ιστορικής σελίδας «Χαράλαμπος Βιλαέτης» και απόγονος του Καπετάν Βερβίτα
Ο καπετάν Μπόμπας ήταν πολεμιστής που έδρασε κατά τη διάρκεια του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία αλλά και κατά την προεπαναστατική περίοδο. Καταγόταν από το χωριό Γιάρμενα (Φολόη) της Ηλείας και ήταν αχώριστος σύντροφος με τον καπετάν Βερβίτα με καταγωγή από το χωριό Κούμανι.
Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος, στο βιβλίο του ″Η Ηλεία επί τουρκοκρατίας″ που εκδόθηκε το 1950, οι δύο αυτοί αγωνιστές έτρεφαν άσπονδο μίσος κατά των Τούρκων οι οποίοι τους εφοβούντο διότι πολλές φορές είχαν δοκιμάσει την ανδρεία και τον ηρωισμό τους. Όταν μάλιστα ήθελαν να παραστήσουν κάποιον σαν ατρόμητο έλεγαν : ″Σαν τον Βερβίτα και τον Μπόμπα″. Οι δύο αυτοί καπεταναίοι μισούσαν θανάσιμα τους αδελφούς αγάδες του Λάλα, Χασάν Φιδά Αγά και Ραϊτ Αγά ή Κουτσοραϊτ , διότι ήσαν οι σκληρότεροι και κακοηθέστεροι των αγάδων και τρομοκρατούσαν καθημερινά τους κατοίκους των γύρω χωριών.
Οι αιμοχαρείς αγάδες του Λάλα
Οι χριστιανοί ονόμαζαν τον Χασάν Αγά και Φιδά , δηλαδή φίδι. Κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις στον Πύργο, Λαντζόϊ και Πούσι αυτός διηύθυνε σώματα στρατού. Ήταν αιμοχαρής και του άρεσε προ πάντων να ανοίγει τις κοιλιές εγκύων γυναικών όπως έκανε και ο αδελφός του Ραϊτ Αγάς. Είχε πολυμελές χαρέμι διότι όταν έκανε περιοδείες , όσες ωραίες γυναίκες συναντούσε τις έστελνε στο Λάλα. Οι χριστιανοί, όταν αυτός περιόδευε, κατέφευγαν στα όρη και στα δάση για να αποφύγουν να συναντηθούν μαζί του. Ο Ραϊτ Αγάς επειδή ήταν κουτσός από το αριστερό του πόδι ονομάστηκε Κουτσοραϊτ Αγάς και με αυτό το όνομα ήταν γνωστός σε όλη την Ηλεία. Ήταν αιμοχαρής , κτηνώδης και ο κακοηθέστερος των αγάδων. Είχε στη κυριαρχία του εκτός των άλλων περιφερειών και πολλά χωριά της Πηνείας.
Στο Κούλουγλι μάλιστα είχε ανάκτορο όπου παρέμενε για πολύ καιρό γιατί εκεί διατηρούσε και χαρέμι. Τακτικότατα περιόδευε όλη την Ηλεία τρομοκρατώντας τους δυστυχείς χριστιανούς και είναι άπειρα τα επεισόδια που δημιουργούσε. Το 1808 εκδηλώθηκε στο Λάλα η ανταρσία του Αλή Φαρμάκη και ο Σουλτάνος διέταξε τον Βελή Πασά της Τρίπολης, που ήταν γιός του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, να εκστρατεύσει εναντίον του. Τότε ο Κολοκοτρώνης προκειμένου να βοηθήσει τον Αλή Φαρμάκη, έφτασε από τη Ζάκυνθο στην ακτή του Κορακοχωρίου και από εκεί πήγε στον Πύργο όπου επισκέφτηκε, όπως συνήθιζε, το ναό του Αγίου Χαραλάμπους για να προσευχηθεί. Αφού παρέλαβε τους Πυργίους πολεμιστές αναχώρησε και έφτασε στην Άβουρα που είναι ο παραπόταμος του Αλφειού Ενιπέας γνωστός και σαν Λεστενίτσα. Εκεί τον περίμεναν οι καπεταναίοι της ορεινής περιφέρειας Μπαλάσκας, Βερβίτας , Κουμανιώτης , Μπόμπας κλπ. Μετά ανέβηκε στο Δούκα όπου παρέμεινε δύο ημέρες και φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Κ. Σπηλιωτοπούλου.
Μετά τη μάχη του Πύργου, που έγινε στις 3-4-1821, οι Λαλαίοι Τουρκαλβανοί είχαν αναθαρρήσει και σχεδίαζαν επιδρομές για να τρομοκρατήσουν τους χριστιανούς και να τους τιμωρήσουν διότι τόλμησαν να εξεγερθούν κατά του Σουλτάνου. Τότε ο Χαράλαμπος Βιλαέτης αποφάσισε να εκστρατεύσει εναντίον των Λαλαίων. Συνεννοήθηκε με τον Αναγνώστη Παπασταθόπουλο και τους ορεινούς καπεταναίους Κώστα Κουμανιώτη, Νιώτη, Μπόμπα, Βερβίτα και άλλους Ηλείους και Ολυμπίους πολεμιστές και εκστράτευσε προκειμένου να επιτεθεί εναντίον των Λαλαίων γιατί είχε πληροφορίες ότι αυτοί θα επιχειρούσαν και νέα εκστρατεία στα πεδινά. Συναντήθηκε με τους Τουρκαλβανούς Λαλαίους στη περιοχή του χωρίου Λαντζόι. Οι ορεινοί καπεταναίοι υπέδειξαν στον Βιλαέτη να μην πολεμήσουν σε αυτό το μέρος αλλά δεν τους άκουσε παρότι οι υποδείξεις των ήταν ορθότατες. Αυτοί που είχαν αντίθετη γνώμη απομακρύνθηκαν και κατευθύνθηκαν προς τον Πύργο. Ο Βιλαέτης παρέμεινε με ολίγους πολεμιστές με αποτέλεσμα¸ στη μάχη που έγινε στις 10 Μαΐου 1821 στο Λαντζόι, να βρει το θάνατο μαχόμενος ηρωικά.
Οι ηρωϊκές μάχες στο Πούσι και στο Μποντίνι
Μετά τον θάνατο του Βιλαέτη οι άρχοντες της Ηλείας, και από πληροφορίες που είχαν για τις προετοιμασίες των Λαλαίων, άρχισαν να ανησυχούν και αποφάσισαν να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Συνήλθαν στο σπίτι του Κρεστενίτη στο Πύργο όλοι οι εξέχοντες Πύργιοι και οι αγωνιστές των ορεινών περιοχών μεταξύ των οποίων και ο Μπόμπας. Εκεί κατέστρωναν σχέδια για τις μελλοντικές επιχειρήσεις με σκοπό την εκστρατεία κατά του Λάλα προκειμένου να εκμηδενίσουν τη φοβερή δύναμη των Λαλαίων. Καμία επιχείρηση των χριστιανών θα επετύγχανε αν έμεναν ανενόχλητοι οι Τουρκαλβανοί του Λάλα. Οι ελληνικές δυνάμεις ξεκίνησαν από τον Πύργο στις 12 Μαΐου 1821 και φθάνοντας στη περιοχή του Λάλα στρατοπέδευσαν στο λόφο Πούσι που βρίσκεται στους μεσημβρινούς πρόποδες της βουνοσειράς Φολόης και είναι συνεχόμενος με τη πεδιάδα του Λάλα. Ο καπετάν Μπόμπας στις μάχες που εδόθησαν στη τοποθεσία Μποντίνι αλλά και στο Πούσι έδειξε απαράμιλλο θάρρος και ανδρεία. Οι μάχες στο Πούσι κράτησαν πολλές ημέρες και η τελευταία εδόθη στις 23-6-1821 κατά την οποίαν επεκράτησαν οι Έλληνες με αποτέλεσμα την ίδια ημέρα οι Τούρκοι να εγκαταλείψουν το Λάλα και να κατευθυνθούν προς τη Πάτρα.
ΠΗΓΗ: Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος – ″Η Ηλεία επί τουρκοκρατίας″
